بدون شک دوران نوجوانی از حساسترین دوران زندگی انسان به شمار میآید. این دوران به تعبیر روان شناسان مرحلهی انتقال از کودکی به جوانی و بزرگسالی است. در این دوران نوجوان از یکسو میخواهد کارهای دوران کودکی را کنار بگذارد و از دیگر سو توانایی و تجربهی لازم را برای حل مسائل و مشکلات خود ندارد. وجود این دو حالت باعث بروز مشکلاتی در روحیات نوجوان شده و آرامش روحی و روانی آنان را سلب مینماید به همین دلیل سرکشی و ناسازگاری و برآشفتگی در این دوران بیشتر از سایر اوقات مشاهده میشود. اینگونه رفتارها ممکن است در هر زمان و مکانی بروز و ظهور نماید. مساجد نیز از این قاعده مستثنا نیستند حال اگر مشاهده شد که برخی از نوجوانان برای ابراز وجود در مساجد اقدام به کارهایی از قبیل سروصدا و ایجاد مزاحمت برای مؤمنین رعایت نکردن حرمت و احترام مسجد و... نمودند؛ متولیان و خدام مساجد چگونه میتوانند با اینان برخورد مناسب و صحیحی داشته باشند تا هم نظم مسجد حفظ گردد و هم از بروز هرگونه تنش و برخوردی جلوگیری شود؟ در ذیل به برخی از نکاتی که میتواند راهگشا باشد اشاره میکنیم:
امام علی به امام حسن مینویسد: « قلب نوجوان چونان زمین کاشته نشده آماده پذیرش هر بذری است که در آن پاشیده میشود.»
از این سخنان نکاتی استفاده میشود:
1) امام علی (ع) این سخنان را مستقیماً و با دادوفریاد کردن برای امام حسن (ع) بیان نکردند بلکه بهصورت نامه و نوشته در اختیار امام حسن (ع) قراردادند از این برخورد امام استفاده میشود که در هدایت نوجوان در درجهی اول و تا آنجا که امکان دارد باید از روشهای غیرمستقیم استفاده کرد. روشن است که مقصود این نیست که متولیان امور مساجد به تکتک نوجوانان نامه بنویسند اما میتوانند با نصب تابلوها و نوشتههایی با مضامین تربیتی نوجوانان را هدایت کنند. تجربهی عملی نشان داده است که در همه موارد نصب این نوشتهها و تذکرات، مفید و سودمند است. ازاینرو در مسجد نیز میتوان ازاینروش استفاده کرد؛ و مؤمنین با نشان دادن تابلوها به افراد خاطی بدون ایجاد کوچکترین تنشی افراد را هدایت و فضای مناسب برای عبادت مؤمنین ایجاد کنند.
2) امام علی (ع) با نوشتن نامه به فرزند عملا نشان میدهند که به ایشان توجه خاص و ویژه دارند؛ از این نکته استفاده میشود که متولیان مساجد نیز نهتنها باید از حضور نوجوانان در مساجد بهسادگی عبور نکنند. بلکه باید با برخورد خاص و ویژه به همراه تشویق آنان و مشارکت عملی در امور و برنامههای مسجد نوجوانان را به مساجد مجذوب کنند.
3) امام با نوشتن نامه به پیروانشان میفهمانند که در برخورد با نوجوانان باید از راههای محبتآمیز و دوستانه وارد شد؛ نه امرونهیها و دادوفریاد کردنها. هرگونه افراط با نوجوانان ممکن سات به گستاخی و لجاجت و ستیزهجویی منتهی شود. ازاینرو متولیان مسجد تا آنجا که امکان دارد با برخورد صحیح و مسالمتآمیز و مناسب با شأن و شخصیت خود و نوجوان خاطی را داشته باشند.
4) متولیان مساجد توجه دارند که خطا و اشتباه نوجوان در اغلب موارد تعمدی و از روی غرضورزی و... نیست. لذا خدام و متولیان باید سعی کنند تا با استفاده از این قلبهای آمادهی پذیرش به فرمایش امام علی (ع) با پاشیدن بذر هدایت آنان را آباد کرده از این دسته از نوجوانان؛ در آینده افرادی عاشق مسجد و مشارکت در امور خیر بسازند.
5) به ذهن میرسد که متولیان امر مساجد ائمه محترم جماعات، دراینباره رعایت کنند؛ آگاهی دادن در خصوص مسجد به نوجوانان است. متأسفانه اکثر نوجوانان ما به دلایل مختلف مسجد را صرفاً بهعنوان مکانی برای عبادت میشناسند؛ و اطلاع کافی از تقدس و عظمت آن، تفاوتی که با سایر مکانها دارد و احکام مربوط به آن ندارند. لذا گاهی از اوقات شاهد رفتارهای مناسبی نیستیم. ازاینرو اگر آگاهیهای لازم در ارتباط با مساجد از طرق مختلف از قبیل برگزاری کلاسها مسابقات و... به نوجوان داده شود به نظر میرسد، کمتر و یا اصلاً شاهد این قبیل رفتارها نخواهیم بود؛ بنابراین به نظر میرسد متولیان مساجد میتوانند با برخوردهای محبتآمیز، توجهات خاص و تذکرات غیرمستقیم مشارکت دادن نوجوانان در امور مسجد بتوانند نقش و جایگاه خاص خود را دراینباره به نحو احسن ایفا کنند. انشاء الله